قبلی

مهارت همدلی

همدلی یعنی این كه فرد بتواند زنـدگی دیگـران را حتـی زمـانی كـه در آن شرایط قرار نـدارد، درك كنـد. همـدلی بـه فـرد كمـك مـی كنـد تـا بتوانـد انسان های دیگر را حتی وقتی با آنها بسیار متفـاوت اسـت بپـذیرد و بـه آنهـا احتـرام گـذارد. همـدلی روابـط اجتمـاعی را بهبـود مـی بخشـد و بـه ایجـاد رفتارهای حمایـت كننـده و پذیرنـده ، نسـبت بـه انسـان هـای دیگـر، منجـر می شود  (رادفر و حمیدی، ۱۳۸۷).

همدلی نوع خاصی از توجه داشتن به دیدگاه دیگری است؛ فرد باید بتواند خود را به جای دیگران بگذارد، امور را از دیدگاه آنان ببیند و از خود بپرسد که اگر من به جـای او و شرایط او بودم چه احساسی داشتم؟ شرط لازم برای انجام چنین کاری خودآگاهی اسـت . وقتـی شـما ویژگـی هـا، موفقیت ها و شکست های خود را شناختید آنها را پذیرفتید و به خود بـه عنـوان یـک «انسـان ارزشـمند» احتـرام گذاشتید، آنگاه می توانید دیگران را با همان وضعیتی که هستند با تمام نقاط ضعف و قوتشـان بپذیریـد و بـه آنهـا احترام بگذارید. از دیگــر شــرایط لازم بــرای ایجــاد همــدلی بــین افــراد، اعتمــاد متقابــل اســت، بــه عبــارت دیگــر اعتماد متقابل هنگامی به وجود می آید که طرفین درگیر در ارتباط، نسبت به همدیگر یکـدلی، آسـایش و امنیـت خاطر داشته باشند و این اعتماد حاصل نمی شود مگر با شناخت تفاوت های فردی و احترام گذاردن به آن (لاکانی و دیگران، ۱۳۸۵).

هر فرد ساختار ژنتیکی خاص خود را دارد و هر خانواده ای سبک، روش زندگی، روش تربیتی مخصوص بـه خـود را داراست. خانواده ها بر اساس روش تربیتی متنوع، کودکان متفاوتی تربیـت مـ ی کننـد. محـیط مدرسـه، دوسـتان، همسالان هر یک به گونه ای خاص در چگونگی رشد شخصیت ما تأثیر می گذارند. مجموعـــه عوامـــل فـــوق از مـــا، فـــردی منحصـــر بـــه فـــرد مـــی ســـازد کـــه در بعضـــی زمینـــه هـــا و یــا بعضــی ویژگــی هــا بــا دیگــران متفــاوت باشــیم. توجه به تفاوت های فردی، پذیرش آنها و احترام به این تفاوت ها یکـی از اصـول پایـه ای و مهـم در برقـراری روابط همدلانه با دیگران است (لاکانی و دیگران، ۱۳۸۵).

 

راههای رسیدن به همدلی

درك چارچوب ذهنی دیگران: هرگاه بتوانیم چارچوب ذهنی دیگران را بشناسیم و بـدانیم چـه چیـزی برایشـان اهمیت دارد، با برآوردن انتظاراتشان به سهولت می توانیم با آنها رابطه ای گرم و صمیمی ایجاد کرده، در آنها نفـوذ کنیم. برای شناخت چارچوب های ذهنی افراد مختلف، باید از سوابق زندگی و تجربیات گذشته آنها اطلاعـاتی بـه دسـت آورد؛ از نقاط ضعف، حساسیت ها و گرایش های آنها آگاه شد و سپس مسائل را از دریچه چشم آن ها دید.

کنترل احساسات و هیجان: یکی از عوامل مهم در دستیابی به همدلی، تسلط بـر هیجانـات و احساسـات اسـت . برای برقراری روابط همدلانه باید احساسات خود را شناخته، آن را کنترل کرد، و اجـازه ندهیم پریشانی خاطر، تفکر ما را خدشه دار کند. انتقال احساسات منفی به دیگران و عدم کنترل هیجان ها نیز از مهمترین عوامل تخریب روابط همدلانـه اسـت (لاکانی و دیگران، ۱۳۸۵).

گوش دادن: یکی دیگر از راه های رسیدن به همدلی، گوش دادن و شنیدن صحبت های طرف مقابـل اسـت. بـرای کسـب اطلاعات خوب و سودمند تنها شنیدن سخنان دیگران کافی نیست بلکه کیفیـت گـوش دادن مهم است. واکنش های شما به هنگام گوش کردن، سؤالاتی که مطرح می کنید و حالات و حرکات شما، همگی در دقیق شنیدن مؤثر هستند.

در هنگام گوش دادن، شنیده هایتان را در ذهن خود خلاصه کنید و با زبانی ساده اسـتنباط خود را از نظرات اصلی و احساسات گوینده با لحنی دوستانه بیان کنید. وقتی گوینده به چند نکته اشاره می کند، در ذهن خود به مطالبی که کانون توجه شماست بپردازید و آن را به وی انتقال دهید. در نتیجه او احساس می کند که به چه مطالبی توجه بیشتری دارید و جهت سخنانش را به آن سمت سوق می دهد. وقتی هیجانات و احساسات زیادی از سوی گوینده مشاهده کردید، به آخرین مورد آن واکنش نشان دهید (لاکانی و دیگران، ۱۳۸۵).

خطاهای رایج در ابراز همدلی

  1. نصیحت کردن، راهنمایی کردن، و ارایه راه حل: معمولا انسان ها در زمان بروز بحران های عاطفی و هیجانی، نیاز به مراقبت دارند نه راه حل. در بسیاری از موارد شنیدن نصیحت و راهنمایی، تشدید کننده ی احساس بی کفایتی، ناکامی، رنجش، و حتی عصبانیت در افراد می شود.
  2. سرزنش کردن: باعث تشدید احساس ناکامی و بی کفایتی و رنجش افراد می شود.
  3. به رخ کشیدن و مقایسه کردن: درست نیست در زمان رویایی با مشکلات به جای همدلی با افراد، تسویه حساب های عاطفی خودمان را به رخ آنها کشیده و عمل مقایسه کردن را انجام دهیم.
  4. ۴. دلسوزی یا ترحم: به جای دلسوزی یا ترحم برای دیگران، کمک کنید تا از شرایط و موقعیت منفی زودتر خارج شوند.
  5. بی اهمیت جلوه دادن و کوچک شمردن مشکل: باعث میشود فرد احساس بی کفایتی و ناکامی بیشتری بکند.
  6. مهم جلوه دادن و بزرگ کردن مشکل: باعث افزایش احساس اضطراب در افراد می شود (مرسلی، بی تا).

یادگیری مهارت همدلی باعث تحول عظیمی در روابط مان با دیگران خواهد شد. این تمرین را ابتدا با کسانی آغاز کنید که با آنها روابط خوبی دارید. پس از آنکه در ایـن زمینـه مهـارت بـه دسـت آوردید، به تدریج به سراغ افرادی بروید که از نظر عقاید و ارزش ها با شما تفاوت بیشتری دارند و ایجاد رابطه با آنها مشکل تر است و سرانجام افرادی را انتخاب کنید که به سختی می توانید افکار و عقاید آنها را درك کنید (لاکانی و دیگران، ۱۳۸۵).

 

منابع

رادفر، ش. و حمیدی، ف. ( ۱۳۸۷). راهنمای آموزش مهارت های زندگی. پژوهشكده مهندسی و علوم پزشكی جانبازان: تهران.

لاکانی، م. ، باقرشاهی، ز. ، محمدزاده، ز.، محمدی، ک.، و ابوالقاسمی ، م. (۱۳۸۵). آموزش مهارتهای زندگی. جمعیت هلال احمر سازمان جوانان.

مرسلی، ز. (بی تا). همدلی. مدیریت آموزش و مشاوره فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی. وبسایت: www.sbu.ac.ir

نظر بدهید